Według badań dziennie przed komputerem, telewizorem itp. spędzamy około 7 godzin, czyli 29% naszego czasu pochłania nam patrzenie na ekran. W przypadku pracowników pracujących przy komputerze średnia jest jeszcze wyższa. Taka sytuacja nie jest w stanie zapewnić zdrowej równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Jej wpływ na zdrowie fizyczne jest powszechnie znany, jednak długoterminowe konsekwencje dla zdrowia psychicznego są często pomijane.

Czy poniższe symptomy brzmią znajomo?

• Ból szyi i pleców?
• Bolące lub piekące oczy?
• Bóle głowy i migreny?
• Przyrost masy ciała?

Wszystkie te dolegliwości są częstymi problemami osób, które pracują godzinami przed ekranem lub nie mogą rozstać się ze smartfonem. Oczywiście można zapobiegać dolegliwościom fizycznym, stosując środki zapobiegawcze i pomoc medyczną. Pozostaje jednak pytanie, jaki wpływ na nasze zdrowie psychiczne ma stały dostęp do ekranów? Czy istnieją znaki ostrzegawcze? Co można z tym zrobić, jeśli tak się dzieje?

Jeśli martwisz się, że spędzasz zbyt dużo czasu przed ekranami, to poniższy artykuł powinien ci pomóc. Opisuje kilka psychologicznych znaków ostrzegawczych i najlepsze sposoby radzenia sobie z problemem.

 

 

Czy cierpisz na bezsenność lub zaburzenia snu?

Jaka jest pierwsza rzecz, którą robisz po przebudzeniu? Jak spędzasz czas tuż przed pójściem spać? Wielu z nas dzieli łóżka ze smartfonami, tabletami i laptopami. Rzadko są one poza naszym zasięgiem. Pokusa jest po prostu zbyt duża, aby przestać oglądać ulubiony program lub przeglądać media społecznościowe do późna.

Oczywiście, każdy od czasu do czasu „zawala” noc przy ekranie i to jest w porządku. Jednak spędzanie zbyt długiego czasu w nocy na wpatrywanie się urządzenie może mieć negatywny wpływ na sen. Sytuacja pogarsza się jeszcze bardziej, jeśli praca również wymaga dużo czasu przed monitorem. Niepokojącą oznaką zmian jest wieczorne poczucie zmęczenia, jednak gdy nadchodzi pora snu nagłe pobudzenie. „Przyklejenie” do ekranu może zwiększyć stymulację mózgu, a tym samym zwiększyć czujność – nie jest to idealne rozwiązanie, gdy trzeba się wyłączyć i zregenerować.

Nawet jeśli w końcu uda się oderwać od ekranu przed snem, prawdopodobnie szkody już zostały wyrządzone - zaśnięcie może okazać się bardzo trudne. Innym niepokojącym symptomem są częste pobudki, co powoduje brak snu głębokiego i fazy REM. Następnego ranka człowiek jest półprzytomny. U niektórych osób nadmierny czas przed ekranem może być nawet przyczyną przewlekłej bezsenności.

Zła jakość snu może prowadzić do wypalenia i wyczerpania. Najlepszym sposobem na przywrócenie jego dobrej jakości, jest wyłączenie ekranu przynajmniej 30 minut przed zaśnięciem. Zamiast niego można przeczytać książkę, lub posłuchać podcastu, jeśli trudno leżeć bezczynnie w ciemności. Można również spróbować:

• Ustalić regularną rutynę snu
• Zapewnić sobie aktywność fizyczną w ciągu dnia
• Zmniejszyć spożycie nikotyny i alkoholu
• Unikać ciężkich posiłków przed snem
• Spożywać mniej płynów przed snem
• Nie robić popołudniowej drzemki

 

 

Co to jest neuroplastyczność?

Może to zabrzmi nieco dramatycznie, ale zbyt dużo czasu przed ekranem może zmienić funkcjonowanie mózgu. Nazywa się to neuroplastycznością. Kiedy mózg jest skoncentrowany na czymkolwiek przez trzy lub więcej godzin dziennie, jest to uważane za stymulujące i może go przeprogramować. Biorąc pod uwagę, że przeciętny człowiek spędza codziennie ponad dwa razy więcej czasu patrząc w monitor, można śmiało stwierdzić, że nie funkcjonuje najlepiej.

Przy regularnym patrzeniu na ekran mózg dostosowuje się do tego nowego „wirtualnego środowiska” poprzez rozwijanie nowych ścieżek neuronowych. Oznacza to, że te istniejące, ale nieużywane ścieżki z ulegają atrofii, chyba że zostaną przywrócone poprzez czynne działanie. To można rozpoznać poprzez dostrzeżenie problemów z funkcjami poznawczymi (myślenia i spostrzegawczości). Zjawisko to nazywane jest „mgłą mózgową”.

Jednakże, aby złagodzić efekt neuroplastyczności nie trzeba całkowicie rezygnować z ekranów. Nie byłoby to również realne - obecnie wiele osób zarabia na pracy przed monitorem. Ważne jest jednak, by zwracać uwagę na to, ile czasu to zajmuje i pamiętać o regularnych przerwach - najlepiej co 2 godziny. Wystarczy, odejście po picie, albo do łazienki. Wyłączanie się na 5-10 minut ma kluczowe znaczenie dla krzewienia zdrowego umysłu. 

Czy czas spędzony przed ekranem może zaostrzyć depresję i uczucie niepokoju?

Bez wątpienia technologia ma swoje zalety. Można łatwo pracować w domu, być w kontakcie z rodziną i korzystać z ulubionych form rozrywki w dowolnym miejscu i czasie. Wszystko to wydarza się przed ekranem. Ale co się dzieje, gdy spędza się więcej czasu w wirtualnym świecie niż w realnym?

W ostatnich latach obserwuje się wzrost liczby osób szukających pomocy z powodu lęku i depresji. Oczywiście można to przypisać lepszemu rozpoznaniu problemów związanych ze zdrowiem psychicznym w skali globalnej. Jednak w ciągu ostatnich 18 miesięcy skutki pandemii doprowadziły do wzrostu liczby osób poszukujących pomocy medycznej. Dla wielu z nich praca w domu była (i nadal jest) obciążeniem dla zdrowia psychicznego. Ale co to ma wspólnego z czasem przed ekranem? 

Praca w domu sprawiła, że wielu pracowników nie nauczyło się, kiedy należy się wyłączyć. Łatwo jest „wymknąć” się z typowych godzin i pracować dodatkowo wieczorami, w weekendy lub podczas przerw na lunch. Coraz więcej osób pracuje dłużej, niż się od nich oczekuje. Powód: „technologia biurowa” jest łatwo dostępna dzięki pracy w biurze domowym. Poza tym w ubiegłym roku niektórzy martwili się o swoje posady. Zatem potrzeba, by jeszcze bardziej zaangażować się w pracę była silna.

Praca przez cały dzień przy komputerze, a potem kolejne godziny spędzone przed tabletem lub smartfonem nie sprzyjają zrównoważonemu i zdrowemu sposobowi myślenia. Zależność od ekranu może mieć wpływ na:

• Relacje z innymi ludźmi
• Higienę
• Dietę
• Zajęcia sportowe
• Samoocenę

Zaniedbanie tych elementów życia może mieć negatywny wpływ na zdrowie psychiczne. Bez względu na to, czy ma się skłonność do lęku i depresji, czy też nie, zbyt wiele czasu spędzanego przed ekranem może tylko dolać oliwy do ognia. Najprostszym sposobem, aby sobie pomóc, jest spędzanie mniejszej ilości czasu przy monitorze. Jednak ludzka psychika czasami przeszkadza nam grać wg zasad. Paradoksem jest, że istnieje wiele źródeł w Internecie, które mogą pomóc w problemach ze zdrowiem psychicznym. Można też spróbować:

• Przemyśleć dietę i, jeśli to konieczne, wprowadzić nowy sposób odżywiania
• Dostosować godziny pracy do własnych potrzeb
• Poświęcić czas samemu sobie i stać się swoim własnym priorytetem
• Zacząć uprawiać sport lub znaleźć nowe hobby, które pozwoli utrzymać aktywność
• Utrzymywać osobiste relacje poprzez interakcje społeczne

 

 

Technologia jest potężna i pod pewnymi względami znacznie ułatwia nam życie, zwłaszcza podczas pracy w domu.  Po naciśnięciu przycisku mamy dostęp do prawie wszystkiego, czego dusza zapragnie. Jeśli ustawi się zdrowe granice dotyczące czasu spędzanego przed ekranem oraz w razie potrzeby poszuka właściwej pomocy, technologia będzie nadal zajmować pozytywne miejsce w życiu, zamiast szkodzić zdrowiu psychicznemu.

Więcej podobnych informacji i wiadomości, znajdziecie śledząc nas na Instagramie czy Facebooku.